راهنمای کامل مود های دوربین دیجیتال

آیا به‌تازگی یک دوربین عکاسی خریده‌اید و به دنبال بهبود مهارت‌های عکاسی  خود هستید؟ داشتن درک خوبی از مودهای مختلف دوربین دیجیتال یکی از مراحل  ضروری در این مسیر است. اگر تازه شروع کرده‌اید و یا شناختی از نمادهای  مختلف روی پیچ تنظیم حالت دوربین خود ندارید ، این راهنمای جامع درباره  حالت‌های دوربین دیجیتال مخصوص شماست...

پس از خواندن این مطلب درباره مودهای دوربین دیجیتال، باید درک کاملی از گزینه‌های مختلف نوردهی موجود در دوربین خود داشته باشید؛ از سپردن کنترل کامل تنظیمات به دوربین در حالت اتومات برای ایجاد نوردهی بهینه ؛ تا توانایی انتخاب تمام تنظیمات به‌صورت دستی برای ثبت دقیق تصویری که در ذهن دارید.

مقدمه‌

در روزهای اولیه عکاسی، پیش از عصر دیجیتال، دوربین‌ها دستگاه‌هایی بسیار ساده‌تر بودند. به جای صفحه نمایش LCD پر از منوها و گزینه‌ها و تنظیمات متعدد، دوربین‌های فیلمی آن زمان معمولاً نیاز داشتند که عکاس به‌صورت دستی پیچ‌های تنظیم را برای تنظیم دیافراگم و سرعت شاتر هر عکس تنظیم کند. این تنظیمات بر اساس اطلاعاتی که از نورسنج مستقل به‌دست می‌آمد، انجام می‌شد.

با پیشرفت فناوری، نورسنج‌ها در داخل بدنه دوربین‌ها تعبیه شدند و این امکان را فراهم کردند که دوربین‌ها در تنظیم برخی از این پارامترها کمک کنند. دوربین‌ها شروع به ارائه حالت‌های عکاسی کردند که شامل تنظیمات از پیش برنامه‌ریزی شده‌ای هستند که بخش‌هایی از مثلث نوردهی را کنترل می‌کنند و به عکاس اجازه می‌دهند تا دوربین را سریعاً برای عکاسی در شرایط خاص آماده کند.

آشنایی با هدف‌های این حالت‌ها و تسلط بر نحوه استفاده از آن‌ها نه‌تنها درک شما از چگونگی ایجاد نوردهی مناسب را تقویت می‌کند، بلکه شما را برای طیف وسیعی از موقعیت‌های عکاسی بهتر آماده می‌کند. اکنون به بررسی هر حالت خواهیم پرداخت، توضیح می‌دهیم که چه پارامترهایی از نوردهی را کنترل می‌کند و درباره موقعیت‌هایی که این حالت بهترین گزینه است صحبت خواهیم کرد.

حالت‌های عکاسی معمولاً روی پیچ‌های بالای اکثر دوربین‌های DSLR قرار دارند و با اختصاراتی مشخص می‌شوند که بسته به سازنده دوربین ممکن است متفاوت باشند.

Auto Mode ( مود اتوماتیک )

بیایید با ابتدایی‌ترین حالت عکاسی موجود در اکثر دوربین‌ها شروع کنیم: حالت خودکار (Auto Mode). حالت خودکار معمولاً اولین گزینه‌ای است که یک عکاس مبتدی از آن استفاده می‌کند، زیرا بیشترین کمک را ارائه می‌دهد. در حالی که سایر حالت‌های دوربین تلاش می‌کنند تا برخی از تنظیمات را به عکاس بسپارند، حالت خودکار تمامی جنبه‌های نوردهی را کنترل می‌کند، از جمله دیافراگم، سرعت شاتر، ISO، تعادل رنگ سفید و حتی تعیین می‌کند که آیا فلش داخلی فعال شود یا خیر (در صورتی که دوربین مجهز به آن باشد).

این ویژگی می‌تواند در شرایط نوری سخت یا تاریک به یک نقطه‌ضعف تبدیل شود، زیرا دوربین ممکن است فریب بخورد و نتایج نامطلوبی ارائه دهد. برخلاف حالت برنامه‌ای (Program) و سایر حالت‌ها، حالت خودکار معمولاً امکان تنظیم نوردهی از طریق جبران نوردهی (Exposure Compensation) را فراهم نمی‌کند.

این حالت اغلب به‌عنوان یک مانع تلقی می‌شود که نباید هرگز مورد استفاده قرار گیرد، زیرا تمام تصمیم‌گیری‌ها را به‌طور کامل به دوربین واگذار می‌کند و در شرایط نوری غیرمعمول کارایی ندارد. با این حال، این حالت می‌تواند به‌عنوان یک ابزار آموزشی برای افرادی که هیچ تجربه‌ای با دوربین ندارند مفید باشد. در حالی که حالت برنامه‌ای (Program Mode) نسبت به ارائه کنترل و کمک تعادل بهتری دارد، حالت خودکار (Auto Mode) زمانی که به یک دوربین نشانه‌گیری و عکاسی (Point-and-Shoot) نیاز دارید و می‌خواهید در شرایط نوری استاندارد تصاویر را سریع ثبت کنید، قابل استفاده است.

پس از اینکه عکاس اصول مثلث نوردهی (Exposure Triangle) و نحوه تنظیمات دوربین برای تولید تصویری با نوردهی مناسب را فرا گرفت، می‌تواند به یکی از حالت‌های دیگر تغییر دهد.

خلاصه: در حالت خودکار (Auto Mode)، دوربین به‌طور خودکار تمامی تنظیمات (از جمله فلش) را برای نوردهی بهینه انتخاب می‌کند و عکاس هیچ کنترلی به‌صورت دستی ندارد.

Program Mode (P) - حالت تنظیمات برنامه ای

حالت برنامه‌ای گام بعدی در زنجیره حالت‌های عکاسی است و پلی مناسب بین حالت خودکار و حالت‌های اولویت دیافراگم و اولویت شاتر محسوب می‌شود که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت. با تنظیم دوربین روی حالت برنامه‌ای، دوربین کنترل سرعت شاتر و دیافراگم را بر عهده می‌گیرد. زمانی که نورسنج دوربین با سطوح مختلف نور مواجه می‌شود، دوربین تعادل بین شاتر و دیافراگم را برای دستیابی به نوردهی مناسب برقرار می‌کند.

مزایای این حالت شامل کاهش دخالت عکاس در تعیین نوردهی است، که امکان ثبت سریع عکس را بدون نیاز به تفکر زیاد فراهم می‌کند. با این حال، عکاس همچنان کنترل ISO و تعادل رنگ سفید را در اختیار دارد و مانند سایر حالت‌های عکاسی، می‌تواند نوردهی را با استفاده از جبران نوردهی تنظیم کند.

مانند حالت خودکار، این حالت نیز برای یادگیری عالی است، زیرا دوربین "حدس می‌زند" که تنظیمات صحیح چه هستند و یک نقطه شروع مناسب ارائه می‌دهد. کاربر سپس می‌تواند تنظیمات نوردهی را از طریق جبران نوردهی (Exposure Compensation) تنظیم کند تا عکس نهایی را به‌دقت تنظیم کند.

عکاسان با تجربه‌تر ممکن است گاه‌به‌گاه از حالت برنامه‌ای استفاده کنند، زمانی که نیاز به گرفتن چند عکس سریع دارند و تأثیر نور بر صحنه را درک کرده‌اند.

معایب این حالت:

• از آنجایی که دوربین تنظیمات را حدس می‌زند، ممکن است برای هر شرایطی ایده‌آل نباشد.
• نورسنج‌های دوربین دیجیتال به‌راحتی فریب می‌خورند، به‌ویژه در شرایط نوری بسیار روشن یا کم‌نور.
• معمولاً توصیه می‌شود عکاسان مبتدی به‌سرعت به حالت دیگری تغییر دهند تا کنترل بیشتری بر عکس نهایی داشته باشند.

خلاصه: در حالت برنامه‌ای (Program Mode)، دوربین دیافراگم و سرعت شاتر را به‌طور خودکار برای نوردهی بهینه انتخاب می‌کند و عکاس می‌تواند ISO، فلش و تنظیمات نوردهی مانند جبران نوردهی را تغییر دهد.

حالت اولویت دیافراگم (Av or A)

حالت اولویت دیافراگم (Aperture Priority Mode - Av یا A) یکی از محبوب‌ترین حالت‌های عکاسی موجود در دوربین‌های مدرن است.

در این حالت، عکاس دیافراگم موردنظر خود را انتخاب می‌کند و دوربین به‌طور پویا سرعت شاتر را تنظیم می‌کند تا نوردهی صحنه به‌درستی انجام شود.

اگر نور موجود در صحنه بیشتر از حد لازم باشد، دوربین سرعت شاتر را افزایش می‌دهد تا نوردهی را متعادل کند. به همین ترتیب، اگر صحنه کم‌نور باشد، سرعت شاتر کاهش می‌یابد، در حالی که دیافراگم مطابق با تنظیمات عکاس ثابت می‌ماند.

مانند سایر حالت‌های خلاقانه عکاسی، جبران نوردهی (Exposure Compensation) در حالت اولویت دیافراگم (Aperture Priority Mode) در دسترس است و به عکاس این امکان را می‌دهد تا پس از تنظیم سرعت شاتر توسط دوربین، تنظیمات نوردهی را به‌صورت تدریجی اصلاح کند.

این قابلیت اهمیت زیادی دارد، زیرا سرعت شاتر ممکن است بیش از حد کاهش یابد و باعث شود که تصویر در حالت دستی و بدون سه‌پایه، تار شود.

در عکاسی خلاقانه، کنترل دیافراگم یکی از مهم‌ترین تنظیمات به شمار می‌آید، زیرا افزایش یا کاهش اندازه دیافراگم تأثیر مستقیم بر عمق میدان تصویر دارد. برای ثبت یک سوژه واضح در مقابل پس‌زمینه‌ای نرم‌تر و جداشده، عکاس باید از دیافراگم بزرگ‌تر مانند f/2 یا f/4 استفاده کند. حالت اولویت دیافراگم این روند را بسیار آسان می‌کند.

این حالت در موقعیت‌هایی که به اندازه دیافراگم خاصی نیاز ندارند و به سرعت شاتر دقیق‌تر وابسته هستند، کمتر کاربرد دارد. چنین سناریوهایی برای حالت بعدی که بررسی خواهیم کرد، یعنی حالت اولویت شاتر (Shutter Priority Mode) مناسب‌تر هستند.

خلاصه: در حالت اولویت دیافراگم (Aperture Priority Mode)، عکاس دیافراگم موردنظر خود را انتخاب می‌کند و دوربین به‌طور خودکار سرعت شاتر را تنظیم می‌کند تا نوردهی بهینه حاصل شود.

حالت اولویت سرعت شاتر (Tv or S)

حالت اولویت شاتر مانند حالت اولویت دیافراگم است، زیرا تنها یکی از پارامترهای مثلث نوردهی را کنترل می‌کند. در این حالت، عکاس سرعت شاتر موردنظر خود را انتخاب می‌کند و دوربین نور موجود در صحنه را اندازه‌گیری کرده و دیافراگم لنز را به‌طور مناسب تنظیم می‌کند تا نوردهی صحیح حاصل شود.

این حالت برای عکاسی خلاقانه مفید است، زمانی که به سرعت شاتر خاصی نیاز باشد، مانند ثبت حرکات سریع (فریز کردن حرکت) یا ایجاد جلوه‌های نرم در حرکت داخل قاب.

• اگر سرعت شاتر بالا انتخاب شود، دوربین دیافراگم را به‌طور پویا بازتر می‌کند تا نور کافی وارد شود.
• اگر سرعت شاتر پایین تنظیم شود، دوربین دیافراگم را کوچک‌تر می‌کند تا تعادل نوردهی حفظ شود.

به‌طور سنتی، این حالت برای عکاسی از آبشارها، ابرها، امواج یا سایر سوژه‌هایی که ثبت حرکت آن‌ها اهمیت دارد، یا هر موقعیتی که به سرعت شاتر پایین نیاز دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به همین ترتیب، حالت اولویت شاتر (Shutter Priority Mode) زمانی مفید است که میزان نور موجود محدود باشد و عکاس نخواهد ریسک تاری عکس را به‌دلیل سرعت شاتر پایین بپذیرد.

یک قانون کلی:
سرعت شاتر در عکس‌های دستی باید معادل فاصله کانونی لنز مورد استفاده باشد؛ بنابراین، برای یک لنز 50 میلی‌متری، سرعت شاتر 1/50 ثانیه معمولاً توصیه می‌شود.

این حالت در شرایطی که نور کافی وجود دارد یا حرکتی در صحنه نیست، کمتر کاربرد دارد. در چنین سناریوهایی، انتخاب دیافراگم خاص از طریق حالت اولویت دیافراگم (Aperture Priority Mode) مفیدتر خواهد بود.

خلاصه: در حالت اولویت شاتر (Shutter Priority Mode)، عکاس سرعت شاتر موردنظر خود را انتخاب می‌کند و دوربین به‌طور خودکار دیافراگم را تنظیم می‌کند تا نوردهی بهینه حاصل شود.

Manual Mode (M) - مود تنظیمات دستی

در حالت دستی (Manual Mode)، شما کنترل کامل بر تمام تنظیمات دوربین دارید. علاوه بر تنظیم ISO و تعادل رنگ سفید (White Balance)، می‌توانید دیافراگم و سرعت شاتر را به‌طور مستقل روی هر مقدار دلخواه تنظیم کنید تا نوردهی تصویر را مطابق با نیاز خود انجام دهید.

با اینکه بسیاری از عکاسان در اکثر پروژه‌های خود از یکی از حالت‌های اولویت‌دار استفاده می‌کنند، تقریباً همه آن‌ها با کار کردن در حالت دستی آشنا هستند، زیرا کنترل کامل بر مثلث نوردهی به آن‌ها امکان می‌دهد تا در شرایط نوری دشوار بهتر عمل کنند.

تجربه در استفاده از تنظیمات دستی دوربین همچنین به درک عمیق‌تر عکاس از نحوه عملکرد دوربین در نوردهی تصویر کمک می‌کند.

نورسنج‌های دوربین‌های دیجیتال در شرایط نوری بسیار شدید، مانند نور بسیار روشن یا محیط‌های بسیار تاریک، کمتر دقیق عمل می‌کنند.

یک صحنه با نور نامناسب ممکن است نورسنج را فریب دهد و منجر به نوردهی بیش از حد تصویر شود. عکاسی در حالت دستی (Manual Mode) امکان تنظیم پویا نوردهی را فراهم می‌کند تا از نوردهی بیش از حد یا کم‌نور شدن تصویر جلوگیری شود.

در اکثر موقعیت‌ها می‌توان از حالت اولویت دیافراگم (Aperture Priority Mode) یا حالت اولویت شاتر (Shutter Priority Mode) استفاده کرد، و حالت دستی کمتر مؤثر است زمانی که نیاز به ثبت سریع نوردهی باشد.

اما در بسیاری از موقعیت‌های نوری خاص، حالت دستی بسیار کاربردی خواهد بود.

خلاصه: در حالت دستی (Manual Mode)، عکاس دیافراگم و سرعت شاتر موردنظر خود را انتخاب می‌کند و دوربین هیچ تنظیمی را به‌طور خودکار تغییر نمی‌دهد.

سایر مود ها

علاوه بر چهار حالت اصلی عکاسی، بسیاری از دوربین‌ها دارای حالت‌های اضافی هستند که معمولاً برای سناریوهای خاص طراحی شده‌اند. این حالت‌ها در واقع ترکیبی از حالت‌های اصلی هستند، همراه با تنظیمات اضافی که هدف آن ساده‌سازی فرآیند تنظیمات برای کاربر است.

بیشتر عکاسان حرفه‌ای از این حالت‌های اضافی استفاده نمی‌کنند و به چهار حالت اصلی پایبند هستند. اما برای عکاسان مبتدی که از دوربین‌های سطح ابتدایی استفاده می‌کنند، این حالت‌های تخصصی می‌توانند نقطه ورود مناسبی به ژانرهای محبوب عکاسی باشند.

این حالت‌های اضافی که ممکن است در دوربین‌های مختلف با نمادهای متفاوت نمایش داده شوند، شامل موارد زیر هستند:

• حالت پرتره (Portrait Mode): تنظیمات این حالت برای ثبت پرتره‌های انسانی طراحی شده است. هدف اصلی ایجاد عمق میدان کم برای جلوه دادن به سوژه در برابر پس‌زمینه‌ای تار است. همچنین دوربین ممکن است تنظیمات ویژه‌ای برای بهبود رنگ پوست و بافت مو اعمال کند.
• حالت منظره (Landscape Mode): هدف این حالت حداکثر کردن عمق میدان برای ثبت جزئیات واضح در یک منظره است، از نزدیک‌ترین نقطه تا دورترین فاصله. همچنین دوربین ممکن است پردازش‌هایی برای افزایش وضوح و رنگ‌های زنده اعمال کند.
• حالت ماکرو (Macro Mode): تنظیمات بهینه برای ثبت سوژه‌های کوچک از فاصله بسیار نزدیک را انتخاب می‌کند. برخی از دوربین‌ها دیافراگم کوچک را برای حداکثر عمق میدان انتخاب می‌کنند، در حالی که برخی دیگر دیافراگم بزرگ‌تر را برای تاری پس‌زمینه ترجیح می‌دهند.
• حالت ورزشی (Sports Mode): برای ثبت سوژه‌های پرسرعت طراحی شده است. دوربین از سرعت شاتر بالاتر استفاده می‌کند تا حرکت را فریز کرده و عکس‌های واضحی ثبت کند. همچنین ممکن است دیافراگم را بازتر کند تا نور کافی برای سرعت شاتر بالا فراهم شود و پس‌زمینه را تار کند.
• حالت پرتره در شب (Night Portrait Mode): هدف این حالت ثبت پرتره‌های طبیعی از سوژه‌های انسانی در محیط‌های کم‌نور است. دوربین معمولاً فلش را فعال می‌کند و هم‌زمان از سرعت شاتر پایین‌تر استفاده می‌کند تا سوژه به‌طور مناسب روشن شود و نور پس‌زمینه نیز به‌درستی ثبت شود.

تنظیم حالت عکاسی

در بیشتر سیستم‌های DSLR و بدون آینه (Mirrorless)، حالت‌های عکاسی روی یک پیچ تنظیم در بالای دوربین قرار دارند. این پیچ با اختصاراتی مشخص شده است که نمایانگر حالت‌های مختلف هستند.

• دوربین‌های نیکون (Nikon) از P (حالت برنامه‌ای)، A (اولویت دیافراگم)، S (اولویت شاتر)، و M (دستی) استفاده می‌کنند.
• دوربین‌های کانن (Canon) دارای نام‌گذاری کمی متفاوت هستند: P (برنامه‌ای)، Av (اولویت دیافراگم)، Tv (اولویت شاتر)، و M (دستی).

برخی دوربین‌ها، به‌ویژه مدل‌های کامپکت و Point-and-Shoot، ممکن است نیاز داشته باشند که حالت عکاسی از طریق منوی دیجیتالی در صفحه LCD تنظیم شود به جای استفاده از پیچ فیزیکی تنظیم.

به خاطر داشته باشید که تنظیم یک حالت عکاسی تنها تعیین می‌کند که دوربین کنترل دیافراگم، سرعت شاتر، هر دو یا هیچ‌کدام را در اختیار دارد. ISO، تعادل رنگ سفید و سایر تنظیمات به‌طور مستقل توسط کاربر تنظیم می‌شوند، یا در صورت وجود ویژگی Auto ISO، توسط دوربین کنترل می‌شوند.

تسلط بر حالت‌های دوربین برای رشد در عکاسی

عکاسی یک سرگرمی کاملاً فردی است. شما می‌توانید به اندازه‌ای که می‌خواهید برای آن زمان و انرژی صرف کنید، بسته به اینکه چه انتظاری از آن دارید.

بسیاری از عکاسان رضایت دارند که فقط نحوه روشن کردن دوربین، تنظیم آن روی حالت خودکار و ثبت تصاویر را یاد بگیرند.

اما برخی دیگر می‌خواهند تمام جنبه‌های این هنر را بیاموزند، و تسلط بر حالت‌های عکاسی موجود در دوربین‌های دیجیتال مدرن راهی عالی برای تقویت دانش درباره مثلث نوردهی و نور، که پایه‌های اساسی عکاسی هستند، محسوب می‌شود.

منبع : petapixel